Van de H. Jozef naar Monseigneur Lefebvre

In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen. 

Geliefde Broeders, 

Op dit feest van de H. Jozef zou ik niet de verdediging van de Priesterbroederschap St. Pius X op me willen nemen, maar simpelweg een meditatie houden – men zou kunnen zeggen een simpele vergelijking zonder pretentie – maken tussen de denkwijze van de H. Jozef, wat zijn hart werkelijk bezielt, zijn manier van reageren in het Evangelie, en de denkwijze van Mgr. Lefebvre, meer in het bijzonder met betrekking tot de bisschopswijdingen; wat Mgr. Lefebvre bezielde, en heden ten dage de Priesterbroederschap St. Pius X. Het is slechts een meditatie. Ik zou werkelijk de één door de ander in het licht willen zetten om u te helpen – zelfs aan de hand van de bisschopswijdingen – zich bewust te worden van het dilemma en de moeilijkheid die de H. Jozef had op te lossen, en anderzijds om de kwestie van de bisschopswijdingen, die men in de Priesterbroederschap moest verrichten, te verduidelijken door de houding van de H. Jozef in het Evangelie. Het is een vergelijking. Dilemma Allereerst werd de H. Jozef, volgens het Evangelie, geconfronteerd met een groot dilemma: feiten die schijnbaar tegenstrijdig waren. Enerzijds kent hij Maria, hij weet dat Maria heilig is, dat zij absoluut deugdzaam is. Bovendien houdt hij van Maria. En hij voelt door deze liefde aan, en door de kennis van deze twee heilige zielen, die ze dichter bij elkaar brengt, wat er in het diepste van het hart, in het diepste van Maria’s ziel is. Hij weet heel goed dat Maria niet hypocriet is. Maar anderzijds, tegenover de heiligheid van Maria, constateert hij een niet te ontkennen feit: Maria is in verwachting, dus is zij overspelig. Hoe de heiligheid van Maria te verzoenen met overspel? Mgr. Lefebvre heeft zich in dezelfde situatie bevonden, analogisch gezien: feiten die tegenstrijdig lijken. Hij kent Rome, hij kent de katholieke Kerk, hij kent het pausschap. Hij weet, doordat hij het geloof heeft, dat Rome heilig is. Hij weet dat de paus het gezag is van de Kerk, en hij weet, omdat hij de katholieke leer vanzelfsprekend goed kent, dat Rome heilig is, ondanks de ziekte die de Kerk aanvreet, omdat de Kerk altijd heilig is geweest, maar niettemin is samengesteld uit rechtvaardigen en zondaars. Thans is er de ziekte van het modernisme, het liberalisme dat de Kerk binnengedrongen is. Dus hij weet dat Rome heilig is. Maar er is een ander feit: Rome is overspelig. Hij constateert, zoals eertijds Jozef constateerde, dat Rome thans overspelig is. Men heeft opnieuw geprobeerd de Kerk met de revolutie te combineren, de katholieke principes met de liberale en moderne principes, die niet katholiek zijn. Deze feiten zijn dus schijnbaar met elkaar in tegenspraak, en hoe is dit op te lossen? Beraadslaging Welnu, Jozef neemt de rol waar van hoofd, van verantwoordelijke, en hij denkt na. Hij gaat de situatie analyseren en deze overpeinzen. En zijn beraadslaging bestaat allereerst hieruit: ik moet me niet verzetten tegen Maria, omdat zij heilig is. Maar tegelijkertijd: ik moet me verzetten tegen Maria, omdat zij overspelig is. Zo gold ook voor Mgr. Lefebvre een dubbele overdenking: ik moet niet ongehoorzaam zijn aan de paus, ik moet niet ingaan tegen Rome en een bisschopswijding doen zonder toestemming van Rome. Maar tegelijkertijd: Ik moet me verzetten tegen Rome. Thans is het een feit: Rome verspreidt ten zeerste door haar documenten en haar leringen de dwalingen van het liberalisme en het modernisme. Oordeel Deze beraadslaging leidt bij een echte leider tot een oordeel. Een oordeel van intellectuele aard. En Jozef zal een tweevoudig oordeel hebben door deze twee feiten die elkaar ogenschijnlijk tegenspreken. Allereerst zegt hij: ik zal de heiligheid van Maria respecteren, want daar ben ik zeker van – zij is heilig, deze vrouw, ik ken haar innerlijk, ik ken haar van ziel tot ziel, dus ik ga haar heiligheid respecteren, zelfs als die heiligheid verborgen lijkt te zijn door haar zwangerschap. Maar tegelijkertijd wil ik de goddelijke Wet en de deugd respecteren, die voorschrijven dat men geen huwelijk kan bouwen op basis van overspel. Jozef zal dus én de heiligheid van Maria én de goddelijke Wet respecteren. Mgr. Lefebvre zal ook als gevolg van zijn overdenking een oordeel vellen over de situatie. Hij zal zeggen: ik ga Rome respecteren en er alles aan doen om wat Rome mij voorstelt te accepteren, zonder evenwel de trouw aan de apostolische Traditie, de Traditie van de Kerk in gevaar te brengen. Dus mijn oordeel is, dat ik Rome zal respecteren en me daaraan zal onderwerpen, ook al weet ik dat Rome aangetast is door het liberalisme en het modernisme. Ik zal het haalbare doen. Maar tegelijkertijd zal ik de goddelijke Wet en de deugd respecteren, die niet aanvaarden dat ik deelneem aan het overspel van Rome met de moderne dwalingen enz. Deze overweging en vervolgens dit oordeel, leiden bij een waar leider tot een beslissing. Na met het verstand een oordeel te hebben gevormd, beslist men en gaat men over tot de daad. Beslissing En de H. Jozef beslist logischerwijze: ik weiger dus mijn huwelijk met Maria op te bouwen, maar ik wil haar ook niet veroordelen of doen geloven dat ze niet heilig is. En dus, u weet het, het staat in het Evangelie: hij beslist dus dit huwelijk met Maria niet op te bouwen en haar weg te sturen, maar op een verborgen wijze, om te voorkomen dat men denkt dat Maria niet heilig is. En dat is erg mooi; het is zeker al een beslissing die uiterst wijs is, maar ook, dat begrijpt u wel, uiterst nederig, want hij zal doorgaan voor een misdadiger in de ogen van de gehele familie, alle buren, alle kennissen. Omdat hij haar op een verborgen manier zal wegsturen, dat wil zeggen dat de mensen wel zullen zien dat ze niet meer samenwonen, maar zonder enige reden en de mensen zullen zeggen: nou, die Jozef, dat is me een mooie; hij is nog maar net verlooft of hij zend zijn vrouw weg. En men ziet hier de nederigheid van de H. Jozef: hij accepteert het kruis te dragen om de reputatie van Maria te bewaren. Hij neemt dus de schijn van verkeerd te zijn op zich. Wat Mgr. Lefebvre betreft, hij neemt ook een beslissing. En zijn beslissing zal, zeker in het begin, zijn te zeggen: Ik zal al het mogelijke doen om me te onderwerpen aan Rome, maar zonder zó ver te gaan dat de Traditie in gevaar komt. Hij beslist dus in de lente van 1988 het akkoordprotocol te tekenen met Kardinaal Ratzinger, met Rome. En op die manier gehoorzaamt hij aan Rome zo goed als hij kan, maar, zegt hij, tegelijkertijd om het essentiële te redden. Hij laat zich niet in met het overspel van de revolutie, hij bewaart de hoofdzaak, de Traditie, tenminste voor dat moment. Ingrijpen door God Welnu, bij beiden, bij de H. Jozef zowel als bij Mgr. Lefebvre, die hun plichten van staat goed hadden vervuld, die weloverwogen een voorzichtige beslissing hadden genomen voor zover ze konden, gaat de goede God ingrijpen. In beide gevallen gaat God hun beslissing wijzigen. Waarom? Omdat de H. Jozef sommige dingen niet wist, zoals ook Mgr. Lefebvre van bepaalde dingen niet op de hoogte was. Wat de H. Jozef niet wist, was dat Maria in verwachting was door de werking van de H. Geest, en anderzijds kende hij het plan van de Voorzienigheid niet, in het bijzonder dat dit het werk van de Verlossing gaat beginnen door het kruis, en dat de H. Jozef laat deelnemen aan dit kruis. Dit geldt ook voor Mgr. Lefebvre, die, vanzelfsprekend, de toekomst niet kende. Hij kende die geheel en al niet en meende door het ondertekenen van het akkoord goed te handelen, in ieder geval voor het moment. Het was dus wellicht voor het moment voldoende, maar misschien anderzijds catastrofaal voor de toekomst, en zou daardoor de Traditie in gevaar gebracht worden. Monseigneur kon dat niet weten, hij had een weloverwogen en voorzichtige daad gesteld. Maar de goede God wist het wel. En de goede God wist dat het akkoordprotocol van 1988 – nu weet men het historisch gezien, de feiten hebben het bewezen – onvoldoende was om de vrijheid en het voortduren van de Traditie te waarborgen. Evenzo was Monseigneur niet op de hoogte van het plan van de Voorzienigheid en het kruis, dat de goede God wilde geven, wil geven, heden ten dage, aan de Kerk, de Passie van de Kerk. En aldus grijpt God in en beslist anders. Jozef moet Maria als echtgenote houden en tegelijk de heiligheid van Maria respecteren alsmede de Wet van God, die niet gebrekkig is. Jozef is niet ongehoorzaam aan God door Droom van de H. Jozef Maria te houden. En deze beslissing verneemt Jozef ’s nachts in een droom. Wat Mgr. Lefebvre betreft, is Monseigneur de dag na het tekenen van het protocol, net als bij de H. Jozef, de nacht die volgde op zijn beslissing, geïnspireerd en komt terug op zijn beslissing. Het wordt voor hem duidelijk dat het de Wil van God is dat hij bisschoppen gaat wijden. En op die manier respecteert hij enerzijds de heiligheid van de Kerk door te willen gehoorzamen. Hij heeft zich onderworpen, en deed het uiterste van wat er in zijn macht lag. En anderzijds toont hij daarmee dat er geen sprake is, noch vóór de wijdingen, noch erna, van enige twijfel over een schisma. Monseigneur respecteert de heiligheid van de Kerk, de paus, de onderwerping en de gehoorzaamheid die men verschuldigd is aan de paus in de gerechtvaardigde bevelen. U weet het, het zal de beroemde brief zijn aan de vier te wijden bisschoppen en vervolgens zijn preek tijdens de wijdingen van 1988. Ik citeer u eenvoudig wat Monseigneur schrijft aan de vier bisschoppen die hij wijdt; het is een officiële brief die de redenen uitlegt van de wijding; en luister goed, want het is om u te verlichten omtrent de geest van Monseigneur, die dus onze huidige geest is en die van morgen: “Dit Rome, heden ten dage modern en liberaal, zet zijn vernietigend werk van het Rijk van Onze Heer door, zoals Assisi en de bevestiging van de liberale these over vrijheid van godsdienst van Vaticanum II bewijzen”. En hij voegt daaraan toe: “Ik zie mezelf door de goddelijke Voorzienigheid gedwongen om de genade van het katholieke bisschopsambt, die ik heb ontvangen, door te geven, zodat de Kerk en het katholiek priesterschap blijven voortbestaan voor de glorie van God en het heil van de zielen. Het is daarom, ervan overtuigd dat ik slechts de heilige Wil van Onze Heer volbreng, dat ik u door deze brief vraag de genade van het katholieke bisschopsambt te willen ontvangen, die ik reeds aan andere priesters heb toegediend onder andere omstandigheden”. Hier ziet men heel duidelijk de geest van Mgr. Lefebvre, dat hij gedurende de jaren, de maanden die aan de wijdingen voorafgingen, zoals de H. Jozef veel heeft nagedacht, vaak raad heeft gevraagd, heeft overwogen, en terwijl hij niet precies wist wat de Wil van God is, de goede God toch opeens ingrijpt in de nacht na het akkoordprotocol. En dan is het heel duidelijk, voor hem is het een vanzelfsprekendheid dat de goddelijke Voorzienigheid, dat de goede God dit wil, terwijl dergelijks daarvóór niet het geval was. U ziet hier een tussenkomst, hetgeen, wat er gebeurd is. Vervolgens respecteert hij precies de heiligheid van de Kerk en de onderworpenheid, die men verschuldigd is aan de paus, zelfs in een Kerk die geheel en al ziek is en aangetast door het modernisme. En Monseigneur zegt precies dat, wat er gezegd moet worden en vraagt de FSSPX altijd evenzo te doen. “Ik bezweer u verbonden te blijven met de zetel van Petrus, met de Kerk van Rome, Moeder en Meesteres van alle kerken”. En dat zegt hij na hetgeen eraan voorafgaat: “Rome is heden ten dage een Rome van de antichrist”, een krasse uitspraak om aan te geven dat in Rome het progressivisme en de ketterijen het geloof beetje bij beetje verwoesten. Ondanks dat, zegt hij: “Ik bezweer u verbonden te blijven met de zetel van Petrus, met de Kerk van Rome, Moeder en Meesteres van alle Kerken”, maar dit niet zomaar. Men blijft verbonden, het doet er echter wel toe op welke manier, namelijk “door het integrale katholieke geloof, uitgedrukt in de geloofsbelijdenis, in de Catechismus van Trente en conform wat u onderwezen is op uw seminarie. Blijf trouw aan het doorgeven van dit geloof, opdat het Rijk van Onze Heer komt. Welbeminde vrienden, wees mijn troost in de Heer Christus Jezus, blijf sterk in het geloof, trouw aan het ware Heilig Misoffer, aan het ware en heilige priesterschap van Onze Heer voor de triomf en de glorie van Jezus in de Hemel en op aarde, voor het heil van de zielen en voor het heil van mijn ziel”. Men ziet daar de geest van Mgr. Lefebvre, de gesteltenis van deze bisStoel van Petrus schop, die ‘nee’ zal zeggen tegen Rome Van de H. Jozef naar Monseigneur Lefebvre: de geest van de wijdingen van 1988 om ‘ja’ te zeggen tegen Rome. Hij zal ‘nee’ zeggen betreffende dit bepaalde punt en ongehoorzaam zijn aan Paus Johannes Paulus II, die inderdaad tracht het voortbestaan van de katholieke Traditie te verhinderen, zonder evenwel over de intentie van de paus te oordelen. En Mgr. Lefebvre ziet dat men aan deze daad ongehoorzaam moet zijn, juist om de heiligheid van de Kerk en het priesterschap te bewaren. Gevolgen Het is in ieder geval overduidelijk, wanneer men de geest van Mgr. Lefebvre ziet, die zich in dit alles toont, en tevens de geest van de H. Jozef, dan constateert men dat ze dezelfde manier van overpeinzen hebben, en met name dezelfde prioriteiten. En dan de gevolgen van hun beslissing: welnu, voor de H. Jozef is de onmiddellijke consequentie van zijn keuze om Maria te houden: vlak daarop de geboorte van Onze Lieve Heer te Bethlehem, de vervolging daarna, de moord op de onschuldige kinderen en de vlucht naar Egypte. En vervolgens, ondanks deze vervolging, heeft Jozef door zijn beslissing ervoor gezorgd dat de vrucht zich beetje bij beetje kon ontwikkelen, en de vrucht is, dat het Kind Jezus in de stilte, zonder op de voorgrond te treden via de media, zich gaat ontwikkelen. En de voornaamste missie van de H. Jozef is deze vrucht te beschermen, die vrucht van de schoot van Maria, en dit Kind alsmede Zijn Moeder te beschermen. En in zijn manier van handelen is de H. Jozef een hoofd, een chef, en neemt moeilijke beslissingen op zich, beslissingen die zich tegen zijn reputatie zullen keren – maar dat deert hem niet. Hij doet dit met een levendig geloof en een directe gehoorzaamheid: de engel heeft tot hem gesproken in een droom, en de H. Jozef gehoorzaamt. Daarin ziet men de geest van de H. Jozef, die geheel geleid en bewogen wordt door het geloof in God. Wij zouden wellicht hebben getwijfeld: “O, het is misschien maar een droomgezicht, misschien is het geen engel, wellicht is het de duivel die mij zegt dat te doen”. In de H. Jozef ziet men echter een mens met een volmaakt geloof. En vervolgens is zijn manier van handelen als die van een chef met een geloof dat hem leidt, maar ook, en het is bewonderenswaardig bij de H. Jozef: hij is een man met een buitengewone nederigheid, nooit treedt hij Paus Johannes Paulus II op de voorgrond, hij staat ten dienste van de H. Maagd en het Kind Jezus, hij beschermt ze en leidt ze tijdens hun leven. Hij zal verborgen sterven, zonder de publieke manifestatie van deze vrucht gekend te hebben, van zijn daad om Maria te hebben gehouden. Hij zal geen wonderen van Jezus meemaken, hij zal Jezus enkel kennen van het leven in Nazareth. Welnu, als gevolg van de bisschopswijdingen door Mgr. Lefebvre in 1988 was er ook onmiddellijk vervolging. Monseigneur aanvaardde nederig dat er kerken voor ons gesloten werden, dat hij vervolgd werd en geëxcommuniceerd door de Kerk, of zogezegd geëxcommuniceerd, als een integrist, schismatiek, en als ongehoorzaam behandeld, “de opstandige bisschop”, hij, terwijl als men hem kende, wist dat er geen gehoorzamer was dan hij. En trouwens alle overwegingen, onderhandelingen, bewijzen de volmaakte gehoorzaamheid van Monseigneur. En ziet u, in de geest van Monseigneur waren die twee verweven. Men ziet toch duidelijk een gehoorzaamheid en een onderwerping aan Rome. Dat is het grote verschil tussen de wijdingen van Mgr. Lefebvre en andere bisschopswijdingen die niet voorzichtig zijn geweest. Monseigneur is naar Rome gegaan om te vragen, zelfs terwijl Rome modernistisch is. Hij is naar Rome gegaan om daar nederig toestemming te vragen. Hij laat zien waarom, hij legt uit, hij onderhandelt, hij doet alles wat mogelijk is met Rome, en dat is de publieke manifestatie van de geest die Mgr. Lefebvre bezielt. Hij zegt niet kortweg: “Rome is modernistisch, ik beslis dat ik ga wijden, ik doe wat ik wil, ik vraag niets aan Rome”. Daar zou iets hebben ontbroken. Tegelijkertijd heeft Mgr. Lefebvre, net als de H. Jozef, het geloof, en is hij een chef. Feitelijk is het niet anders dan dat Rome ons wil meeslepen in de modernistische beweging, en het is daarom, dat Mgr. Lefebvre ‘nee’ zegt, en dat het beter is te gehoorzamen aan God dan aan de mensen. En zodoende heeft hij van alle zijden, zou men kunnen zeggen, beledigingen ondergaan en laster. Maar hij bleef nederig; nooit is Mgr. Lefebvre in opstand gekomen, nooit heeft hij zich druk gemaakt over deze beledigingen, nooit. Hij was de nederigheid zelve. En zoals bij de H. Jozef zal de vrucht van Mgr. Lefebvre zich beetje bij beetje gaan ontwikkelen, zonder lawaai, ver van de media, misschien ver van mooie, grote kerken, maar beetje bij beetje, langzaam aan, en de belangrijkste missie van Monseigneur en van de Priesterbroederschap St. Pius X na hem, is, net als bij de H. Jozef, de kleine vrucht, het Kind Jezus te beschermen, die de eerste priester was. Welnu, de Priesterbroederschap gaat Mgr. Lefebvre, het begin in Ecône door om dit priesterschap van Onze Heer te beschermen, voorzichtig aan, vaak tijdens een verborgen leven, misschien in kapellen, in loodsen, ver van de media, ver van het lawaai, en, beetje bij beetje beschermt men de vrucht, dit priesterschap, de trouw aan het onverkorte geloof, dat zicht ontwikkelt. Men beschermt het evenals zijn moeder. En de handelswijze van de Priesterbroederschap St. Pius X moet hetzelfde blijven, deze verbintenis tussen een diepgaande nederigheid, deze geest van onderwerping en tegelijkertijd de volledige trouw aan het katholieke geloof, en om met energie te worden bewogen door dit geloof en het verdedigen van het katholiek priesterschap. Dat is nu de geest van Mgr. Lefebvre en dat is nu de geest van de Priesterbroederschap St. Pius X. Welnu, Monseigneur heeft tot zijn einde, tot zijn dood, de vrucht zich niet zien ontwikkelen en Rome niet werkelijk terug zien keren tot de Traditie, de volledige Traditie. Hij heeft dat niet mogen zien, hij is daarvóór gestorven, net zoals de H. Jozef. Wel, op dit feest van de H. Jozef kunnen we met heel ons hart bidden voor de toekomst van de Kerk en ook voor de toekomst van de Priesterbroederschap, opdat deze prachtige geest, die we kunnen beschouwen in de H. Jozef en Mgr. Lefebvre, blijft leven in elk lid van de Priesterbroederschap, van de Algemeen-Overste tot aan de jongste seminaristen, die in het eerste jaar zijn, die eigenlijk nog niet officieel zijn toegetreden tot de Priesterbroederschap. Maar dat is de geest van onze geliefde Broederschap, die eigenlijk de geest is die ten grondslag lag aan de stichting van heilige Katholieke Kerk. Dat is de genade die we vandaag vragen aan de H. Jozef voor ons allen. 

In de naam van de Vader, de Zoon en de Heilige Geest. Amen.