Wie zijn de andere 13 Leo's in de pausgeschiedenis?

Leo I, bijgenaamd "de Grote", is ongetwijfeld een van de meest belangrijkste pausen in de geschiedenis. Hij werd in 440 gekozen en belichaamde de kracht van een paus in een tijd dat het West-Romeinse Rijk wankelde onder de aanval van barbaarse invasies. Hij is beroemd om zijn gedurfde ontmoeting met Attila, de leider van de Hunnen, in 452 in de buurt van Mantua. Door zijn aanwezigheid en zijn welsprekendheid zou hij de "gesel van God" hebben overtuigd om Rome te sparen. Maar het was vooral op theologisch niveau dat Leo I schitterde.

Zijn boekdeel aan Flavianus, een brief gericht aan de patriarch van Constantinopel, speelde een beslissende rol bij het definiëren van de christologische leer op het Concilie van Chalcedon (451). Door de tweeledige natuur van Christus – goddelijk en menselijk – in één persoon te bevestigen, legde Leo de fundamenten voor een orthodoxie die de Kerk eeuwenlang heeft geleid. Hij is heilig verklaard en is een van de drie pausen die de titel van Kerkleraar dragen, naast Gregorius de Grote en Nicolaas I.

Leo II, hoewel zijn pontificaat kort was (682-683), onderscheidde zich door zijn heiligheid en zijn rol bij het consolideren van de decreten van het Zesde Oecumenisch Concilie die het monothelitisme veroordeelden, een ketterij die de menselijkheid van Christus ontkende. Heilig verklaard, blijft hij een model van vroomheid en leerstellige strengheid.

Leo III markeerde de achtste eeuw met een gebeurtenis van grote historische betekenis: de kroning van Karel de Grote tot keizer van het Westen op de eerste kerstdag van het jaar 800. Dit gebeurde in de oude Sint-Pietersbasiliek en bezegelde de alliantie tussen het pausdom en het Karolingische rijk en luidde een nieuw tijdperk in voor het christelijke Europa. Ondanks spanningen die hem dwongen zijn toevlucht te zoeken bij Karel de Grote, was Leo III in staat het pauselijk gezag te versterken in een veranderende wereld.

Ten tijde van Leo IV (847-855) werd Rome bedreigd door de Saracenen. In 846 plunderde een moslimvloot de basilieken van St. Petrus en St. Paulus buiten de muren. Leo IV versterkte de Leonijnse Stede – de wijk rond de Sint Pieter – met vestingmuren die nog steeds zichtbaar zijn. Hij organiseerde een christelijke coalitie die zegevierde in de zeeslag bij Ostia in 849. Zijn verdedigingswerk beschermde niet alleen Rome, maar ook het idee van een verenigd christendom in het licht van externe bedreigingen.

De tiende en elfde eeuw –  een moeilijke tijd voor het pausdom – zien we verschillende Leo-pausen waarvan de regeringen kort waren en vaak werden overschaduwd door machtsstrijd. 

Leo V (903) werd al na één maand pontificaat ten val gebracht en gevangen gezet door zijn opvolger Christoffel, een tegenpaus. 

Leo VI (928) en Leo VII (936-939) oefenden hun ambt uit in de schaduw van de grote Romeinse families, die de pauselijke verkiezingen oriënteerden op basis van hun interesses.

Leo VIII (963-965) was een controversieel figuur. Hij werd gekozen onder invloed van keizer Otto I, maar werd afgezet en vervolgens hersteld in een klimaat van rivaliteit tussen Rome en het keizerrijk.

Deze pausen, hoewel minder gedenkwaardig, weerspiegelen de uitdagingen van een Kerk die werd geconfronteerd met de ruzie over investituren. De pausen dienden zich met meer of minder succes te weren tegen keizers welke zelfstandig personen op kerkelijke posten benoemden.

Met Leo IX herwon het pausdom in de elfde eeuw een spirituele pracht. Deze Duitse paus, afkomstig uit de adel van Lotharingen, was een belangrijke speler in de Gregoriaanse hervorming, die tot doel had de Kerk te zuiveren van simonie en Nikolaïtisme (huwelijk van geestelijken). Leo IX reisde door heel Europa en riep synodes bijeen in Reims, Mainz en Pavia om de kerkelijke discipline af te dwingen. Hij werd heilig verklaard in 1087.

Zijn pontificaat werd ook gekenmerkt door het schisma van 1054 tussen de kerken van Oost en West. Hoewel Leo IX stierf voordat de breuk definitief was, legde de onderlinge excommunicatie tussen Rome en Constantinopel tijdens zijn bewind de basis voor een blijvende verdeeldheid.

Leo X werd geboren als Giovanni de' Medici. Als zoon van Lorenzo de Grote groeide hij op in de verfijning van Florence voordat hij in 1513 de troon van Petrus besteeg. Zijn pontificaat was een periode van artistieke schittering: hij steunde genieën als Rafaël en Michelangelo en verfraaide Rome en de Sint-Pietersbasiliek. Het wordt echter ook geassocieerd met een van de belangrijkste keerpunten in de  christelijke geschiedenis: de protestantse Reformatie. Hij was de paus die de 95 stellingen van Luther veroordeelde.

Leo XI, een andere Medici, regeerde in 1605 slechts 27 dagen, een van de kortste pontificaten in de geschiedenis. Ondanks de beknoptheid werd zijn verkiezing gezien als een belofte van hervorming in een kerk die werd geconfronteerd met de uitdagingen van de contrareformatie. Zijn vroegtijdige dood verhinderde elke belangrijke prestatie, maar zijn naam blijft een echo van de invloed van de Medici.

Leo XII, paus van 1823 tot 1829, regeerde in een Europa dat werd geteisterd door revoluties en secularisatie. Hij probeerde het gezag van de Kerk in de Pauselijke Staten te herstellen, terwijl hij tegelijkertijd streed tegen liberale ideeën.

Leo XIII blijft een van de meest invloedrijke pausen van de negentiende eeuw. Hij werd gekozen in 1878 en regeerde tot 1903 en werd de eerste paus die de leeftijd van 90 jaar overschreed. Als intellectueel en diplomaat is hij vooral bekend om zijn encycliek Rerum Novarum (1891), die de basis legde voor de sociale leer van de Kerk. 

Hij versterkte ook de Vaticaanse diplomatie en hernieuwde de betrekkingen met landen als Frankrijk en Duitsland. Met grote eruditie was hij de promotor van de heropleving van de thomistische studies. Hij veroordeelde ook krachtig het liberalisme in zijn encycliek Libertas.

Een verbazingwekkend mozaïek is deze lijn van Léo’s die in 2025 wordt voortgezet met de verkiezing van kardinaal Robert Francis Prevost, op 8 mei. Laten we bidden dat degene die deel wilde uitmaken van dit geslacht onder de naam Leo XIV, de theologische moed van Leo I zal combineren met de zorg voor de sociale leer en het thomisme van Leo XIII, die beiden op hun eigen manier de kracht toonden die door hun namen werd gesymboliseerd.